Ya devlet başa, ya kuzgun leşe, başarmak için ölümün bile göze alındığını belirtmek için, “öyle bir işe girişiyorum ki beni ya imrenilecek duruma yükseltir ya da batırır, yok eder” anlamında söylenir.
Bir toplum, kendisini yöneten ve idare eden bir devletten yoksun ise, düşmanları onun üzerine üşüşür ve onu kolayca yok ederler. Milletler için devletin önemi hayat ile ölçülür. Bu sebeple fertlerin her biri devletten yana olmalı, devletin zayıflamasına sebep olacak uygulamalardan vazgeçmelidir. Eğer herkes devlete destek olmayı değil de ondan bir şeyler koparmayı düşünürse o devletin leşine kuzgunların konması yakındır. Kişilerde devlet bilincinin oluşması için söylenir.
Ya devlet başa ya kuzgun leşe TDK anlamı nedir?
Sonunda büyük bir başarıya ulaşmak için yok olma tehlikesi bile göze alınır anlamında kullanılan bir söz: Atasözlerinde, ya devlet başa ya kuzgun leşe, demişiz. B. Felek.
Ya devlet başa ya kuzgun leşe TDK anlamı nedir?
Oyun, Hürrem Sultan'ın entrikaları sonucunda Şehzade Mustafa'nın boğdurulmasıyla başlar. Hürrem Sultan böylece tahtın kendi çocukları olan Şehzade Bayezid ile Şehzade Selim'den birine kalacağını düşünür. Ancak iki şehzadenin birbirine düşeceğini ve daha Kanunî Sultan Süleyman ölmeden taht kavgasına başlayacağını kestiremez. Kanunî seferde iken tahtı koruma görevi Bayezid'e verilmiştir. Bu arada ortaya çıkan Düzmece Mustafa, kendisinin ölümden son anda kurtulan Şehzade Mustafa olduğunu iddia ederek halkın desteğini alır ve tahta yürümeye kalkışır. Bayezid, Düzmece Mustafa'ya işbirliği önerir ve hediyeler gönderir. Böylece onun güvenini kazanır ve yakalayıp idam ettirir. Ancak Kanuni, etrafındakilerin etkisinde kalarak, Bayezid'in aslında Düzmece Mustafa ile gerçekten işbirliği yaptığını ve Sokollu Mehmet Paşa'nın İstanbul yolunda olduğunu öğrenince korkup vazgeçtiğini düşünür. Araya Hürrem Sultan'ın girmesiyle Bayezid'i affeder ancak ona olan güveni kırılır. İki şehzade arasındaki sürtüşmeler devam ederken, atak ve fevri karakteri Bayezid'in aleyhine sonuçlar doğurur. Ayrıca kendi lalası Lala Mustafa Paşa, taht yolunda Selim'i daha şanslı görerek çift taraflı oynamaya başlar ve Bayezid'in zor durumda kalmasına sebep olacak kararlar almasına yol açar. Bu etkiler altında kardeşini sürekli kışkırtan biri gibi görülen Bayezid, Kanuni'nin öfkesini bir kez daha üzerine çekince Amasya Sancağı'na gönderilir. Önceleri oraya gitmek istemez. Ancak tek koruyucusu Hürrem Sultan'ın ölümüyle yalnız ve güçsüz kalmıştır. Amasya'ya gider ama burada kendini Selim'den korumak için asker toplar. Kanuni'den, topladığı askerleri dağıtması yönünde ferman gelice ordusuyla beraber Selim'in üzerine yürür. Kanunî tarafından yakalatılır ve idam ettirilir.
Ya devlet başa, ya kuzgun leşe anlamı
Zitieren
Herunterladen