Akıllı düşman, akılsız dosttan hayırlıdır (deli dostun olacağına akıllı düşmanın olsun)
Akıllı düşman, akılsız dosttan hayırlıdır atasözünün anlamı, akılsız kimse, dostu için iyi niyet beslediği hâlde yaptığı işin ne gibi kötü sonuçlar doğuracağını düşünemez.
Akılsız kimse dostu için iyi niyet beslediği halde, yaptığı işin ne gibi sonuçlar doğuracağını bilmediği için insana zarar verebilir. Akılsızlık, iyi niyet gerekçesiylede olsa kötü sonuçlar verir. İyi ve yararlı sonuç için iyi niyet yeterli değildir, bunun için önce akıl gerekidir. Ahmağın kaş yapayım derken göz çıkartmasının sebebi beyinsizliğidir. Ahmağın nerede nasıl vuracağı hiç belli olmaz. Oysa insan, akıllı düşmanının kötülüğü, akıl yoluyla sezer, gereken önlemi alır. Akıllı düşmanla anlaşmak daha kolaydır.
Düşüncesiz ve yersiz davranan, gerçeği görmeyen, anlayışı kıt kimseler yaptıkları işlerin, söyledikleri sözlerin ne gibi sonuçlar doğuracağını hesap edemezler. Bu yanlarıyla, iyi niyetli de olsalar dostlarına bilmeyerek zarar verebilirler. Bunun aksine, akıllı düşmanın neler yapabileceği, hangi yollara başvuracağı önceden tahmin edilip sezilebilir; dolayısıyla kişi tedbirini alır, kendisine gelebilecek zararları önlemeye çalışır.
* hayırlı : İyi, yararlı.